همانطور که می‌دانید زبان‌های مشترکی در سراسر دنیا وجود دارند که در همه کشورها یکسان هستند و به صورت روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور مثال زبان انگلیسی یکی از این زبان‌ها است که تقریبا در همه نقاط جهان کاربرد دارد و اکثریت مردم جهان، به صورت حداقلی با آن آشنایی دارند. مثال دیگر از این زبان‌های مشترک، علائم راهنمایی رانندگی و قوانین آن است که تقریبا در سراسر جهان یکسان است. در دنیای جذاب تکنولوژی و فناوری‌‌های کامپیوتری هم یک زبان مشترک وجود دارد که این زبان، زبان برنامه نویسی است. در مطلب پیش رو با من، سجاد عبدالله نام، همراه باشید تا در کنار هم با تعریف برنامه نویسی آشنا شویم، تاریخچه آن را بررسی کنیم و انواع زبان‌های برنامه نویسی را بشناسیم. 

برنامه نویسی کامپیوتر چیست؟

در دنیای کامپیوتری امروز، یک زبان مشترک بین انسان و ماشین‌ها وجود دارد و آن هم برنامه نویسی یا Programming است. به عبارت دیگر، برنامه نویسی به معنی نوشتن دستوراتی است که یک کامپیوتر بتواند معنای آن را به درستی درک کند. 

همانطور که می‌دانید کامپیوترها توانایی درک داده‌های صفر و یک را دارند و از زبان دودویی یا Binary استفاده می‌کنند. کدهای باینری به صورتی طراحی شده‌اند که کامپیوتر بتواند سریعا آن‌ها را بخواند و در ادامه، اجرا کند. از آنجایی که انسان نمی‌تواند این زبان را به راحتی مورد استفاده قرار دهد به همین دلیل است که برنامه‌نویسی وارد عمل می‌شود. در واقع برنامه نویسی یک زبان واسط است که باعث توسعه و اجرای برنامه‌ها در کامپیوترها می‌شود. 

به عبارت ساده‌تر، برنامه نویسی فعالیتی است که طی آن کامپیوتر جهت انجام یک وظیفه مشخص به کار گرفته می‌شود و باید این وظیفه را به درستی و بدون خطا انجام دهد. 

کاربرد برنامه نویسی در دنیای واقعی

برنامه نویسی عملیاتی است که کاربردهای فراوانی در زندگی مدرن امروزی دارد. به طور مثال از ماشین لباسشویی گرفته تا یخچال، مایکروفر، اپلیکیشن‌های نصب شده روی تلفن همراه یا هر وسیله هوشمند دیگری که تصور کنید با برنامه نویسی کار می‌کنند و به عبارتی کدنویسی شده‌اند. به طور مثال زمانی که شما دکمه یک دستگاه مانند ماشین ظرفشویی را فشار می‌دهید، یک کد برنامه نویسی اجرا می‌شود و فرمان شما را اجرا می‌کند. 

اجازه بدهید با یک مثال دیگر، برنامه نویسی را به شما توضیح دهیم. مثلا زمانی که آسانسور به طبقه مورد نظر شما می‌رسد، یک پیام برای شما منتشر می‌شود یا به طور مثال اگر کار ماشین لباسشویی به پایان برسد، یک آلارم به صدا در می‌آید تا شما را باخبر کند. تمام قابلیت‌های این چنینی توسط برنامه‌نویسی اجرایی می‌شوند. 

هدف برنامه نویسی چیست؟

مهم‌ترین و اصلی‌ترین هدف برنامه نویسی بهینه‌تر کردن و ساده‌تر کردن زندگی انسان‌ها است. انسان‌های امروزی مشغله فراوانی دارند و کامپیوترها می‌توانند بسیاری از وظایفی که می‌بایست توسط خود انسان‌ها انجام گردد را به صورت دقیق و با سرعت بالاتری اجرا کنند. 

به عبارت دیگر هدف اصلی برنامه نویسی ایجاد یک برنامه نرم‌افزاری است که یک وظیفه خاص را انجام داده یا یک خواسته مد نظر را برآورده کند. در واقع قصد برنامه نویسی، نوشتن دستورالعمل‌هایی است که به واسطه آنها، اجرای یک وظیفه که عموما برای حل یک مساله طراحی شده، به صورت خودکار انجام شود. این وظیفه می‌تواند به آسانی یک دستور معمولی یا پیچیدگی سیستم عامل ویندوز باشد.

آشنایی با تاریخچه برنامه نویسی

اگر فکر می‌کنید که برنامه نویسی یک فعالیت جدید است و در گذشته وجود نداشته، سخت در اشتباه هستید چرا که مفهوم برنامه‌ نویسی اولین بار در سال برنامه نویسی ۱۸۴۳ میلادی تعریف شده است. ادا لاولیس (Ada Lovelace) نویسنده و ریاضیدان انگلیسی، زمانی که روی یک پروژه موتور تحلیلی کار می‌کرد متوجه شد که این کامپیوتر ابتدایی علاوه بر اینکه می‌تواند محاسبات ریاضی را به سادگی انجام دهد، قابلیت انجام کارهای پیچیده‌تری را هم دارد. به همین دلیل تصمیم گرفت تا الگوریتمی بنویسد و با موتور یاد شده ارتباط برقرار کند. به این ترتیب او اولین برنامه نویسی تاریخ را انجام داد و به اولین برنامه نویس تاریخ بدل شد. 

به مرور زمان، ایده‌های مختلفی برای به‌‌کارگیری ماشین‌ها مطرح شدند و به همین دلیل نیاز بود تا الگوریتم‌های پیچیده‌تری طراحی شوند تا بتوانند دستورات مختلفی را اجرا کنند. بنابراین زبان‌های برنامه‌نویسی متعددی به وجود آمدند تا هرکس بنابر نیازی که جهت استفاده از یک دستگاه دارد، زبان برنامه‌نویسی مد نظرش را انتخاب کند. 

الگوریتم برنامه‌ نویسی چیست؟

الگوریتم برنامه نویسی در واقع فرمول یا دستورالعملی است که برای حل یک مساله استفاده می‌شود. به طور مثال یک مساله ریاضی را تصور کنید که شما باید آن را حل کنید. برای حل این مساله می‌بایست از یک فرمول و راه حل مشخص که باید ساده‌ترین راه ممکن باشد، استفاده کنید. 

اجازه بدهید به شکل دیگری این موضوع را برای شما باز کنیم. یک الگوریتم برنامه نویسی، دقیقا مثل یک دستور آشپزی است. در دستورهای آشپزی مواد لازم و گام‌هایی که شما برای پخت آن غذا باید بردارید آورده می‌شود. الگوریتم برنامه‌نویسی هم به همین شکل است. دستور پخت در ادبیات کامپیوتری Procedure یا رویه نام دارد و مواد لازم هم Inputs یا ورودی‌ها هستند. کامپیوتر بر اساس رویه مراحل مختلف را انجام می‌دهد و Outputs یا خروجی‌ها قابل مشاهده خواهند بود. 

نکته مهمی که درباره الگوریتم‌های برنامه نویسی وجود دارد این است که این دستورالعمل‌ها نباید نامشخص یا نامفهوم باشند تا خواننده که کامپیوتر است دچار هیچ ابهامی نشود. هر الگوریتم باید به راه حلی ختم شود که بهترین است. 

آشنایی با حوزه‌های برنامه نویسی

۶ حوزه اصلی وجود دارد که برنامه نویسی در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین حوزه‌های برنامه‌نویسی عبارتند از:

برنامه نویسی دسکتاپ

در این حوزه برنامه‌هایی نوشته می‌شوند که وظایف کاربردی کامپیوتری را برای کاربر انجام می‌دهند. در این نوع برنامه‌نویسی باید دقت بالایی اعمال شود تا کدها بدون ایراد کار کنند و انتظارات مشتریان را برآورده کنند.

برنامه نویسی وب سایت

این حوزه، تمام مراحل برنامه نویسی که برای ساخت و پیاده‌سازی یک وب سایت یا سایر برنامه‌های کاربردی مبتنی بر وب، مورد استفاده قرار می‌گیرjkد را شامل می‌شود. 

برنامه نویسی موبایل

به کدنویسی و توسعه برنامه‌های نرم‌افزاری که به عنوان اپلیکیشن در تلفن‌های هوشمند نصب و اجرا می‌شوند، گفته می‌شود.

برنامه نویسی بازی‌های کامپیوتری

این حوزه کلیه مراحل کد نویسی، پیاده سازی و توسعه بازی‌های کامپیوتری را شامل می‌شود. در این حوزه سه بخش وجود دارد که عبارتند از: طراحی، توسعه و انتشار بازی‌های کامپیوتری

برنامه نویسی بلاکچین

این حوزه، تمام مراحل توسعه و اجرای برنامه‌های مبتنی بر بلاکچین را شامل می‌شود. در این روش از الگوریتم‌های رمزنگاری به صورت گسترده استفاده می‌شود. 

برنامه نویسی علم داده

در این حوزه، داده‌ها برای انجام تحقیقات گوناگون به کار گرفته می‌شوند و با هدف بیرون کشیدن بینش و مفهوم آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

زبان برنامه نویسی چیست؟

زبان برنامه‌ نویسی یک نوع زبان نوشتاری است که با به کارگیری آن می‌توان به کامپیوتر دستور داد که باید چه‌کاری را انجام دهد. اهمیت زبان‌های برنامه نویسی در این است که انسان فقط به واسطه به کارگیری این زبان‌ها می‌تواند با کامپیوترها ارتباط برقرار کرده و آنها را هدایت کند. 

زبان برنامه نویسی در واقع یک نظام نشانه‌گذاری نوشتاری است که به عنوان واسطه‌ای برای ارتباط بین انسان و ماشین عمل می‌کند. همانطور که گفتیم زبان کامپیوترها صفر و یک است و یادگیری زبان‌‌های برنامه نویسی بسیار ساده‌تر از یادگیری کدهای صفر و یک است. 

در واقع، یک زبان برنامه نویسی مانند یک مترجم عمل می‌کند. این مترجم دستورالعمل‌هایی که به زبان انسان در دسترس هستند را به دستورالعمل هایی تبدیل می‌کند که برای کامپیوترها قابل فهم و اجرا باشند. به بیان دیگر، زبان‌های برنامه نویسی در جایگاه واسط بین زبان انسان‌ها و زبان ماشین قرار دارند. 

به مرور زمان، زبان‌های برنامه نویسی مختلفی به وجود آمده‌اند که کاربردهای مخصوص به خودشان را دارند. به طور مثال زبان جاوا اسکریپت زبانی است که برای انجام طراحی‌هایی کوچک ایجاد شده اما زبان پایتون می‌تواند پردازش‌های محاسباتی پیچیده‌تری را اجرا کند. 

هر زبان برنامه نویسی به دنبال برطرف کردن یک نیاز خاص است اما معمولا سلیقه و تمایلات شخصی هم در انتخاب یک زبان‌ برنامه نویسی دخیل هستند. به عبارت دیگر برای اینکه یک قابلیت خاص پیاده سازی شود می‌توان از بین چند زبان برنامه نویسی، یکی را انتخاب کرد. 

دسته‌بندی زبان‌های برنامه نویسی

برای افرادی که قصد ورود و فعالیت در شغل برنامه نویسی دارند، آشنایی با زبان‌های برنامه‌ نویسی بسیار حیاتی است. هرچه با زبان‌های برنامه نویسی بیشتر آشنا شویم، راحت‌تر درک می‌کنیم که چه زبانی برای چه کاری مناسب‌تر است. دو دسته‌بندی کلی برای زبان‌های برنامه نویسی وجود دارد که عبارتند از:

• زبان‌های برنامه نویسی سطح پایین

• زبان‌های برنامه نویسی سطح بالا

زبان‌های برنامه نویسی سطح پایین:

این زبان‌ها به عنوان قابل درک‌ترین زبان‌ها برای کامپیوترها شناخته می‌شوند و به زبان‌های زیر تقسیم می‌شوند:

زبان 1GL یا زبان ماشین

این زبان شامل رشته‌هایی از اعداد دودویی است که به صورت مستقیم برای پردازنده‌ کامپیوتر‌ها قابل درک است.

زبان 2GL یا زبان اسمبلی

در طراحی یک برنامه با این زبان، برنامه‌ نویس باید مشخصات سخت‌افزاری کامپیوتر را بداند.

زبان‌های برنامه نویسی سطح بالا:

دستورالعمل‌هایی که در این نوع زبان برنامه‌ نویسی مورد استفاده قرار می‌گیرد بیشترین شباهت را به زبان انسان که زبان انگلیسی در نظر گرفته شده، دارند. در این نوع زبان‌ها از نشانه‌گذاری ریاضی برای دستور دادن استفاده می‌شود. نکته مهم درباره زبان‌های برنامه نویسی سطح بالا، آسان‌تر بودن یادگیری آنها است. زبان‌های برنامه نویسی سطح بالا به موارد زیر تقسیم می‌شوند:

زبان 3GL یا زبان رویه‌ای

برنامه نویسی رویه‌ای که با عنوان رویه محور هم شناخته می‌شود زبانی است که در آن گام‌ها و ترتیب انجام آنها برای مدل‌سازی مشخص می‌شود.

زبان 4GL یا زبان مساله محور

این زبان یک گام از مدل 3GL فراتر رفته و به کاربر اجازه می‌دهد تا بدون مشخص کردن جزئیات اعمال تغییر بر روی دیتا مشخص کند که خروجی باید چه چیزی باشد. هدف این زبان، تولید نتیجه است.

زبان 5GL یا زبان طبیعی

در این نوع زبان که همچنان در حال توسعه است می‌توان گزاره‌هایی را نوشت که شبیه جملات عادی هستند. 

اما یک مدل دیگر هم برای دسته بندی زبان‌های برنامه نویسی وجود دارد که این زبان‌ها را به شکل زیر تقسیم می‌کند:

زبان برنامه نویسی رویه‌ای

در این زبان برنامه نویسی، عملیات یکی پس از دیگری و به ترتیب اجرا می‌شوند.

زبان برنامه نویسی اسکریپتی

 این زبان برنامه نویسی، اجرای وظایف را خودکارسازی می‌کند.

زبان برنامه نویسی شی گرا

این زبان برنامه نویسی که به عنوان یکی از اصلی‌ترین رویکردهای برنامه نویسی به حساب می‌آید، برای طراحی یک پروژه بر روی اشیا یا Objects تمرکز دارد. شی گرایی به برنامه نویس امکان می‌دهد تا با تعریف اشیای مختلف، مدلسازی سیستم نرم‌افزاری را انجام دهد. به گونه‌ای که هر کدام از این اشیا، بخشی از نرم‌افزار را بازنمایی کنند. 

زبان برنامه نویسی تابعی

این زبان برنامه نویسی یک پارادایم برنامه نویسی یا سبکی برای ایجاد عناصر و همینطور ساختار برنامه‌های کامپیوتری است که برنامه‌ها در آن به واسطه محاسبه و ترکیب توابع ایجاد می‌شوند.

زبان برنامه نویسی پایگاه داده‌ای

این زبان‌ها در راستای کمک برای ایجاد پایگاه‌های داده و تغییر یا اصلاح نحوه ذخیره‌سازی داده‌ها در Database ایجاد شده‌اند. 

زبان برنامه نویسی منطقی

برنامه نویسی منطقی یک الگوی برنامه‌نویسی است که از مدارهای منطقی به جای توابع ریاضی برای نحوه بیان استفاده می‌کند. در این زبان، مجموعه‌ای از جمله ها نوشته می‌شوند که حالت منطقی دارند و بیانگر واقعیت و قاعده درباره یک مسئله هستند.  

زبان برنامه نویسی جریان داده

برنامه نویسی جریان داده یک نوع برنامه نویسی است که در آن عبارات برنامه، داده‌هایی که باید پردازش و تطبیق داده شوند را توصیف می‌کند و به جای ترتیب توالی، مراحلی که باید انجام شوند را مشخص می‌کند.

انواع زبان‌های برنامه نویسی

همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، زبان‌های برنامه نویسی متعددی وجود دارند که از میان آنها تعدادی به عنوان پرکاربردترین زبان‌ها در برنامه نویسی شناخته می‌شوند. این زبان‌ها عبارتند از:

زبان‌ برنامه نویسی جاوا (Java Programming Language)

زبان برنامه نویسی Java یک زبان بسیار پر استفاده و پیشرو است که کاربردهای فراوانی دارد. جاوا به عنوان یک زبان برنامه نویسی سطح بالا شناخته می‌شود که در سال ۱۹۹۱ میلادی ارائه شده است. ساختار نوشتاری جاوا شبیه برنامه‌ نویسی C و ++C است. از تفاوت‌های این زبان با آنها می‌توان به استفاده از آکولاد برای بستن کد و نقطه ویرگول برای دستورات پایانی است. 

زبان برنامه نویسی سی (C Programming Language)

زبان برنامه نویسی C پیش از معرفی شدن جاوا به عنوان سطح بالاترین زبان برنامه نویسی به حساب می‌آمد.  این زبان که برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ میلادی معرفی شد، سابقه‌ای طولانی در توسعه سیستم‌های قدیمی دارد. زبان سی در سیستم‌هایی که پردازنده‌ کند و کم حافظه دارند عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. کتابخانه استاندارد زبان سی به بسیاری از پلفترم‌های دیگر منتقل شده بنابراین می‌توان گفت این زبان در حوزه‌های مختلف کاربرد دارد. کار با این زبان، نیاز به تخصص بالا دارد و با اینکه دومین زبان برنامه نویسی محبوب دنیا به حساب می‌آید اما موقعیت‌های شغلی بسیار کمتری دارد. در مجموع این زبان از لحاظ دشواری یادگیری در رده بالاتر از سطح متوسط قرار می‌گیرد.

زبان برنامه نویسی پایتون (Python Programming Language)

زبان برنامه نویسی Python به عنوان یکی از زبان‌های برنامه نویسی جدید محسوب می‌شود. این زبان در سال ۱۹۸۹ معرفی شده و برای برنامه نویسی در همه حوزه‌ها از جمله برنامه نویسی وب مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از حوزه‌های جدیدی که پایتون در آن کاربرد بالایی پیدا کرده برنامه نویسی هوش مصنوعی و شبکه‌های عصبی است. این زبان برای یادگیری در دسته متوسط و آسان قرار می‌گیرد و پیدا کردن کار برای آن ساده‌تر است. 

زبان برنامه نویسی سی پلاس پلاس (C++ Programming Language)

زبان برنامه نویسی ++C در واقع همان زبان برنامه نویسی C است که با ویژگی‌های شی گرایی گسترش پیدا کرده است و دو علامت بعلاوه آن به ویژگی عملگر افزایشی اشاره دارد. این زبان برای انتقال ویژگی‌های زبان‌های برنامه نویسی که قدیمی‌تر هستند به پلتفرم‌های قوی‌تر و سریع‌تر ایجاد شد. بازار کار برنامه نویسی سی پلاس پلاس مانند برنامه نویسی سی است و برای خدمات تحت وب، توسعه سخت‌افزارها، برنامه نویسی سیستم‌ها و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زبان برای یادگیری در دسته‌بندی دشوار قرار می‌گیرد اما همچنان از محبوبیت بالایی برخوردار است. 

زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک دات نت (Visual Basic .NET Programming Language)

زبان برنامه نویسی Visual Basic ورژن مایکروسافت ویژوال بیسیک است که با استفاده از زبان دات نت ترجمه یا کامپایل می‌شود. این زبان برنامه نویسی به برنامه نویس‌ها امکان می‌دهد تا بتوانند با استفاده از ویژوال بیسیک، برنامه‌های دات نت را بنویسند. این زبان هیچ‌گاه مانند زبان‌های برنامه نویسی دیگر محبوب نشد و برنامه‌نویس‌ها زبان‌های C را به VB.NET ترجیح می‌دهند. سطح یادگیری این زبان، متوسط است و این روزها کاربرد چندانی ندارد. 

زبان برنامه نویسی سی شارپ (C# Programming Language)

زبان برنامه نویسی #C در سال ۲۰۰۰ به همراه فریم ورک دات نت معرفی شد. این زبان از لحاظ ساختار نوشتار، شباهت زیادی به زبان‌های دیگر C و جاوا دارد. زبان سی شارپ یک زبان شی گرا است که با زبان دات نت کامپایل می‌شود. زبان سی شارپ برای برنامه نویسی اپلیکیشن‌های کاربردی عمومی تحت وب کاربرد دارد و یک زبان محبوب است. مایکروسافت فریم ورک Xamarin را برای نوشتن برنامه‌های سیستم عامل Ios و Android با استفاده از این زبان ارائه داده است. ضمنا یادگیری این زبان در دسته متوسط قرار می‌گیرد و در بین برنامه‌نویسان محبوب است.

زبان برنامه نویسی پی اچ پی (PHP Programming Language)

زبان برنامه‌ نویسی PHP که مخفف عبارت Hypertext Processor (پردازشگر فرامتن) است، یکی از مهم‌ترین زبان‌های Programming جهان محسوب می‌شود و برای برنامه‌نویسی و توسعه اپلیکیشن‌های تحت وب در سمت سرور به کار می‌رود. PHP در سال ۱۹۹۳ توسط Rasmus Lerdorf ارائه و در سال ۱۹۹۵ در راستای گسترش یک برنامه واسط دروازه مشترک برای پشتیبانی از فرم‌های HTML و دسترسی به Database توسعه داده شد. یکی از دلایلی که این زبان برنامه نویسی به محبوبیت رسیده، آسان بودن یادگیری آن است. 

این زبان برنامه نویسی به عنوان پایه برنامه‌های مبتنی بر وب مانند WordPress و Joomla محسوب می‌شود. در گذشته نسخه‌های اولیه پی اچ پی امنیت بالایی نداشتند اما فریم ورک آن در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته و توانسته از لحاظ امنیتی بهبودهای گسترده‌ای داشته باشد. ضمنا موقعیت‌های شغلی فراوانی برای این زبان برنامه نویسی وجود دارد.

زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت (JavaScript Programming Language)

زبان برنامه نویسی Javascript یک زبان برنامه نویسی بسیار پرکاربرد، پویا، تفسیری و سطح بالا به حساب می‌آید. دلیل نام‌گذاری این زبان به جاوا اسکریپت، مکمل کردن یک زبان اسکریپتی با جاوا بوده است. بسیاری اما معتقد هستند که انتخاب این نام برای بازاریابی قوی‌تر و رسیدن به محبوبیت بیشتر بوده است. این زبان در سال ۱۹۹۵ میلادی همزمان با ظهور اینترنت عمومی منتشر شد.

با استفاده از زبان JS می‌توان کدهایی ایجاد کرد که در مرورگرهای کلاینت ساید اجرا می‌شوند، البته این زبان در بخش‌هایی از بک اند هم کاربرد دارد. اولین فضایی که زبان جاوا اسکریپت در آن به صورت گسترده استفاده شد Google Maps بود جایی که لود شدن نقشه‌ها و Infinite Scrolling در آنها با استفاده از جاوا اسکریپت انجام شد. از زمانی که این زبان برنامه نویسی منتشر شد پشتیبانی آن به اکثر مرورگرها اضافه شد. 

زبان برنامه‌نویسی JS از اپلیکیشن‌های تحت وب پشتیبانی می‌کند و اگر با زبان برنامه‌نویسی HTML ترکیب شود می‌توان با استفاده از آن اپلیکیشن‌های موبایلی ایجاد کرد. این زبان، به شدت در میان مخاطبان محبوبیت دارد و به همین دلیل، درخواست برای آموزش و کار با آن بسیار بالا است. جاوا اسکریپت از لحاظ یادگیری در دسته متوسط قرار می‌گیرد اما تکنیک‌های برنامه نویسی پیشرفته‌ای دارد که تسلط بر آنها معمولا زمان‌بر است. 

زبان برنامه نویسی اس کیو ال (SQL Programming Language)

زبان برنامه نویسی SQL مخفف عبارت Structured Query Language و به معنای پرس و جو و تغییر داده‌ها در یک سیستم مدیریت دیتابیس رابطه‌ای است. از این زبان نمی‌توان برای نوشتن برنامه‌ها استفاده کرد اما اگر یک برنامه نویس بر SQL مسلط باشد تبدیل به Full Stack Developer می‌شود. یعنی توسعه‌دهنده‌ای که مهارت‌های همه جانبه دارد. یادگیری این زبان خیلی سخت نیست و در بین برنامه‌نویسان و مدیران پایگاه داده بسیار محبوب است و موقعیت‌های شغلی فراوانی برای آن وجود دارند.

زبان برنامه نویسی آبجکتیو سی (Objective-C Programming Language)

زبان برنامه‌نویسی Objective C یک زبان برنامه‌نویسی همه منظوره است که ساختار نوشتاری آن بر اساس زبان قدیمی Smalltalk است. تا سال ۲۰۱۴  یعنی زمانی که اپل، زبان برنامه‌نویسی Swift را عرضه کرد، این کمپانی بزرگ برای توسعه برنامه‌های کاربردی در سیستم‌های عامل خود از Objective C بهره می‌برد. این زبان هنوز هم محبوب است اما پیش‌بینی می‌شود به دلیل عدم استفاده اپل از آن، محبوبیت آن در آینده کاهش پیدا کند. یادگیری این زبان در دسته متوسط قرار می‌گیرد و مشاغل بسیار زیادی هم برای آن موجود است. 

زبان برنامه نویسی پاسکال شی‌گرا دلفی (Delphi Object Pascal Programming Language)

دلفی یک محیط توسعه‌دهنده یکپارچه و یک کامپایلر برای زبان شی گرای پاسکال است. این زبان در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسعه یافته و دلیل اینکه در لیست ما قرار دارد، نرم‌افزارهای زیادی است که با این زبان نوشته شده‌اند. در گذشته این زبان، کاربردهای زیادی داشت اما امروز تقریبا هیچ کاربردی ندارد. 

زبان برنامه نویسی روبی (Ruby Programming Language)

زبان برنامه نویسی Ruby یک زبان برنامه نویسی شی گرا و پویا است که در دهه ۱۹۹۰ میلادی معرفی شده و از دیگر زبان‌های برنامه نویسی مثل Perl، زبان Lisp و Ada الهام گرفته شده است. این زبان جهت توسعه برنامه‌های تحت وب مورد استفاده قرار می‌گیرد و بر روی فریم ورک Rails اجرایی می‌شود. یادگیری زبان روبی نسبتا آسان است و کاربردهای فراوانی که دارد باعث وجود موقعیت‌های شغلی فراوان برای آن شده است. 

زبان برنامه نویسی اسمبلی (Assembly Programming Language)

زبان برنامه نویسی Assembly یک اصطلاح برای کدهای سطح پایین است که دستورالعمل‌های ماشین را برای یک ریزپردازنده نشان می‌دهد. کدهای سطح بالا با یک کد واسط یا به صورت مستقیم در دستورالعمل‌های ماشین کامپایل می‌شوند اما کدهای اسمبلی به جای کامپایل شدن، اسمبل می‌شوند. به دلیل اینکه درک زبان اسمبلی بسیار سخت است و به مطاله زیاد نیاز دارد، در میان برنامه‌نویسان محبوبیت کمی دارد. 

زبان برنامه نویسی گو یا گلنگ (Golang Programming Language)

زبان برنامه نویسی Go که با نام Go Language هم شناخته می‌شود، یک زبان برنامه نویسی تقریبا جدید است که توسط دو مهندس گوگل در سال ۲۰۰۹ معرفی شد. ساختار نوشتاری آن با الهام از زبان Java و C ایجاد شده و برای سازگاری بین پلتفرم چند سکویی و پشتیبانی از پردازنده‌های مدرن ساخته شده است. یادگیری این زبان آسان است اما گاهی اوقات پیچیدگی‌های زبان‌های C و ++C را هم در آن تجربه خواهید کرد. این زبان محبوبیت کمی دارد و به همین دلیل موقعیت‌های شغلی فراوانی برای آن در دسترس نیست.

زبان برنامه نویسی راست (Rust Programming Language)

زبان برنامه نویسی Rust یک زبان قوی و نسبتا جدید است که برای برنامه نویسی سیستمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زبان برای بالا بردن ایمنی، قابل اطمینان بودن و همینطور افزایش سرعت ایجاد شده است. به طور مثال، این زبان در زمینه Internet Of Things یا اینترنت اشیا استفاده فراوانی دارد. فاکتورهایی که پیش‌تر به عنوان هدف راست نام بردیم باعث شده این زبان برنامه نویسی به یک زبان پیچیده و سخت تبدیل شود. مشاغلی که از این زبان استفاده می‌کنند بسیار محدود هستند و به همین دلیل بازار کار گسترده‌ای ندارد.

زبان برنامه نویسی کاتلین (Kotlin Programming Language)

زبان برنامه‌ نویسی Kotlin بر روی ماشین مجازی جاوا اجرا و به جاوا اسکریپت کامپایل می‌شود. ساختار نوشتاری این زبان بسیار به جاوا شبیه است. یکی از مهم‌ترین کاربردهای کاتلین استفاده از آن برای توسعه سیستم عامل اندروید است و توسط گوگل هم پشتیبانی می‌شود. محبوبیت این زبان به مرور افزایش یافته اما شهرت زیادی در بین زبان‌های برنامه نویسی ندارد. 

زبان برنامه نویسی سوئیفت (Swift Programming Language)

زبان برنامه نویسی Swift در سال ۲۰۱۴ برای جایگزینی Objective-C توسط کمپانی اپل منتشر شد. هدف از ارائه این زبان برنامه نویسی این بود که اشکال زدایی در Objective-C به سختی انجام می‌شد. ساختار نوشتاری این زبان، بسیار مدرن‌تر از آبجکتیو سی است و به کدهای کمتری برای برنامه‌های یکسان نیاز دارد. سوئیفت از لحاظ محبوبیت در رده متوسط و از لحاظ یادگیری در درجه متوسط رو به سخت جای گرفته است. ضمنا موقعیت‌های شغلی فراوانی برای این زبان در دسترس است.

زبان برنامه نویسی آر (R Programming Language)

زبان برنامه نویسی R در سال ۱۹۹۳ میلادی ساخته شده و دارای کتابخانه‌های گسترده‌ای است. این زبان بین دانشگاهیان و محققان محبوب است و شرکت‌های بزرگی مانند فیس بوک، اوبر، گوگل و ایر بی ان بی از این زبان استفاده می‌کنند. این زبان برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، استنباط آماری و ایجاد یا اجرای الگوریتم‌های یادگیری ماشینی (Machine Learning) کاربرد گسترده دارد. زبان R کمی پیچیده اما کارآمد است و موقعیت‌های شغلی فراوانی برای آن وجود دارد چرا که روز به روز در حال پیشرفت است. 

زبان برنامه نویسی دارت (Dart Programming Language)

زبان برنامه نویسی Dart در سال ۲۰۱۱ میلادی توسط مهندسین گوگل ایجاد شد. دارت یک زبان کامپایل شده است که ساختار نوشتاری شبیه زبان C دارد اما بیشتر به جاوا اسکریپت شبیه است. این زبان در ساخت برنامه‌های موبایل و وب کاربرد دارد اما اصلا بین برنامه‌نویسان محبوب نیست به همین دلیل مشاغل بسیار کمی برای آن وجود دارد. 

زبان برنامه نویسی اف شارپ (F# Programming Language)

زبان برنامه نویسی #F یک زبان شی گرا و تابعی است که توسط مایکروسافت ارائه شده و به وسیله زبان دات نت کامپایل می‌شود. این زبان، برنامه‌ها را به صورت توابع ریاضی بیان می‌کند و با دیگر زبان‌های محبوب برنامه‌نویسی متفاوت است. این زبان محبوبیت پایینی دارد و یادگیری آن هم به مراتب دشوار است به همین دلیل موقعیت‌های شغلی کمتری برای آن در دسترس است.

زبان برنامه نویسی جولیا (Julia Programming Language)

زبان برنامه نویسی Julia در سال ۲۰۱۲ میلادی معرفی شده و نسبتا یک زبان برنامه نویسی جدید است. ساختار نوشتاری آن شبیه زبان C است و یادگیری آن هم کمی دشوار است. این زبان بیشتر در حوزه علم داده و تحلیل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

جمع بندی

برنامه نویسی به بیان ساده زبان مشترک بین انسان و کامپیوتر است. به عبارت دیگر، برنامه نویسی یعنی ما دستوراتی بنویسیم که یک کامپیوتر بتواند معنای آن را به خوبی متوجه شود. برنامه‌ نویسی در همه جوانب زندگی‌های مدرن و امروزی کاربرد دارد و هدف کلی آن هم آسان‌تر کردن و بهینه‌تر کردن زندگی ما انسان‌ها می‌باشد. برنامه نویسی یک فعالیت بسیار قدیمی است که برای اولین بار در سال ۱۸۴۳ میلادی ایجاد شده و تا به امروز پیشرفت‌های شگرفی داشته است. 

برنامه نویسی در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارد که از جمله آنها می‌توان به برنامه نویسی دسکتاپ، برنامه نویسی وب سایت، برنامه نویسی موبایل، برنامه نویسی بازی‌های کامپیوتری، برنامه نویسی بلاکچین و برنامه نویسی علم داده اشاره کرد.

زبان برنامه‌ نویسی یک نوع زبان نوشتاری است که با به کارگیری آن می‌توان به کامپیوتر دستور داد که باید چه‌کاری را انجام دهد. این زبان در واقع یک نظام نشانه‌گذاری نوشتاری است که به عنوان واسطه‌ای برای ارتباط بین انسان و ماشین عمل می‌کند.

زبان‌های برنامه نویسی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربردهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مشهورترین زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به جاوا، پی اچ پی، جاوا اسکریپت، پایتون و زبان C اشاره کرد.

ممنون از اینکه تا به اینجا با من سجاد عبدالله نام همراه بودید. امیدوارم مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده باشد. هر سوالی درباره برنامه نویسی داشتید، لطفا زیر همین مطلب برای ما بنویسید. 

سوالات متداول (FAQ)